ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ.

ލިޔުއްވީ: ނާދިރު ޚަލީލީ

ތަރުޖަމާ: އަޙްމަދު ޝަމީނު ދޮންމަނިކު

ނިދި ނާންނަނީ ނަމަ، އޭ ކަންނެތް ފަރާނަޔާއެވެ. މި ފުރަ ދަމަށް، މި ހިމޭން ރަށަށް، މި ގުގުރި ދަމާ އުޑަށް. ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ. ރޭގެ ހަތަރުދަން ހޭދަވެ، ތި ހިތަށް ފަތިސްވެއްޖެ ނަމަ ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ. ފޮޅޭ މަލުން، ބިމުގެ ސަޠަޙަ ފުރި ބެދިއްޖެނަމަ، އަދި އެއީ ހައްތަހާ ތިބާ އިންދައި ހެއްދި ގަސް ނަމަ ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ.

ތިބާގެ ދީލަތިކަމާއި ކުލުނުގެ ސަބަބުން ދެތިން މީހުނަށްނަމަވެސް ޙަޔާތުގެ މާނަ އެނގުނުނުނަމަ ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ. މާ ރުނބައެއް ފުރާ ހުރި ތާޒާ ޚުމޫރު މިހާރުވެސް މަސްތުވެފައި ވާ ބޯތަކަށް އޮއްސައިފި ނަމަ ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ. ދާށެވެ. އަވަހިއްޔާ އަވަހަސް ދާށެވެ. ގޮސް ތި ނަފުރަތު ކުރާ މީހާއަށްވެސް ލޯބި ހުށަހަޅާށެވެ. ތިބާގެ އަތްމައްޗަށް އެ ހިތްތައް މަޑުމޮޅިވެޖެއްޖެނަމަ ވާނީ ކިހިނަކުންކަން ހީވޭހެއްޔެވެ.

އިންތިޒާރުގެ ނިމުން

ކަޅުކޮށް ބަނަކޮށް ފުސްމޫނު ދައްކައި ހިނދު އުޑާ 

ހަމަހިމޭންކޮށް ޖައްވު ޒައްރާވެސް ހުރިތަނުން ނުގުޑާ، 

ނެތޭ ހިނދު ގަސްކަރައިގައި ހިލަމެއް އުޑުގައި ވިލާ ބޯވެދާ

މޮޔަފެނުގެ ކޯރު

ބުއްދި ސަހަރުގެ މައި ފެންކޯރުގައި މޮޔަވައިރަސް އަށަގަތެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ އެކޯރުން ފެންބޯ ހަމަ ކޮންމެ މީހަކުވެސް މޮޔަވުމެވެ. އެކޯރުން ފެންބޮއިގެން މޮޔަވާ އެންމެންވެސް ވާހަކަ ދައްކައި ހަދަނީ ހޭޖެހޭމީހުންގެ ބަހުރުވަޔާއި ތަފާތު ބަހުރުވަޔަކުންނެވެ. ކިޔާނުކިޔާ އެއްޗެއްގެ ލަފްޒީ މާނަތަކެއް ދޭހަވިއަސް ދައްކަނީ އެއްވެސް އޮއްޓަރެއް ނެތް ވާހަކަތަކެވެ.

ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. މޮޔަވަނީއެވެ. މިބަލި ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ބޮޑުވެ ރޯގާއެއްގެ ސިފަޖެހި މުޅި ސަހަރުގައި ވަރަށް ބާރަށް ފެތުރެމުން ދާންފަށައިފިއެވެ.

ކާމިޔާބު ލިބޭ ހިސާބު

ފަހަތަށް ބަލަހައްޓައިގެންނުހުރެ ކުރިމަތީ ތަނަވަސްވެފައިވާ ރާސްތާއަށް ބަލާށެވެ.
ފަހަތަށް ކަރުއަނބުރައިގެން ހުރެ ހިނގަނިކޮށް ގަލެއްގައިއަޅައިގަނެދާނެއެވެ.
ނޫނީ ކުރިމަތީ އޮތް ރަންގަނޑަކަށް ފައިންއަރައިފައިވެސް ދެވިދާނެއެވެ.

މި ހިނދުކޮޅު ކަލާޔާއެކު ހިއްސާކޮށްލެވޭނެ ނަމައެވެ.

ހަނދުއެހެރީ އަރައެވެ. ބުނާކަހަލަ އެވެ.
ބައިވެރިޔާ އަންނަންދެން މަޑުކޮށްލަދޭން އެދޭށެވެ. މަޑުކޮށްލެވިދާނެ އެވެ.
އިރުކޮޅެއްތެރޭ ހަނދު އޮއްސޭނެ އެވެ.
ޔަގީންކަމެއްނެތް އިންތިޒާރެއްގައި އަހަރެން އިންދަ އެވެ.
އެ ހިނދުކޮޅު، އެ ހަމަހިމޭންކަން ކަލާޔާއެކު ހިއްސާކޮށްލެވޭނެ ނަމަ އެވެ.

މިނިވަންކަމުގެ މާނަ އޮޅުވާނުލައްވާ

މިނިވަންކަމުގެ ވީ މާނަފުން އޮޅުވާ ސަފުން ލެވިދާނެތޯ
އުނިކަން ނެތަމަ ފިކުރީ ގޮތުން ލަފުޒުން އެމާނަ އޮޅޭނެތޯ

ރަނގަޅާ ނުބައި ވަކިވާވަރަށް ފިކުރާއި ޖިސްމުން ބޮޑުވުމުން
އަގަލާއި ކުލުނާ ޚުލްޤު ފުރިހަމަ ދޫކުރުން ހެޔޮވާނެތޯ

އެނބުރޭ ހަވާނަފުސަށް ތަބާ ވެވިގެން ޙަޔާތް ކުރަމުން ފަނާ
އަބުރާއި ޝަރަފާ ޢިއްޒަތާ ވެއްޔާ މޮޑެން ހެޔޮވާނެތޯ

އެބްސްޓްރެކްޓް ކުރެހުން

އެބްސްޓްރެކްޓް ކުރެހުމަކީ ތަފާތު ބާވަތެއްގެ ކުރެހުމެކެވެ. އެބްސްޓްރެކްޓް ކުރެހުމުގައިވަނީ ކުރެހުމަށް ބަލާލުމުން ކުރެހުމުން ދައްކުވައިދެނީ ވަކި މިވެނި އެއްޗެއްކަން ސާފުކޮށް އެނގެން ނުހުންނަފަދަ ގޮތަކަށް ހުންނަ ޑިޒައިނާއި، ކުލަޔާއި ބައްޓަމެވެ. މި ސަބަބަށްޓަކައި، އެބްސްޓްރެކްޓް ކުރެހުން ދެނެގަނެ ދޭހަވުމަކީ ރެޕްރެޒެންޓޭޝަނަލް ކުރެހުމެއް ދެނެގަނެ ދޭހަވުންހައި ފަސޭހަކަމެއްނޫނެވެ. ރެޕްރެޒެންޓޭޝަނަލް ކުރެހުމަކީ، ކުރެހުމުގައި ދައްކުވައިދެނީ ކޯޗެއްކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެން ހުންނަބާވަތުގެ ކުރެހުމެވެ. މިބާވަތުގެ ކުރެހުން ބައެއް ފަހަރަށް ފޮޓޯއެއްހައި ޙަޤީޤަތާއި އެއްގޮތަށް ކުރަހާފައިހުރެއެވެ.

ޙާއްޖު ޒަޣްލޫލުގެ ދިވެހި ޤަޞީދާ

އެއްދުވަހަކު ޤާހިރާގެ މުޑުދާރު މަގެއްގައި ހިނގާފައި ދަނިކޮށް ވަރަށް މުސްކުޅި އަޑަކުން މީހަކު ލަވައެއް ކިޔާ އަޑު އެބަ އިވެއެވެ. ދޭތެރެއަކުން ނޭވާކުރުވެގެން ކެއްސާލައެވެ. އަހަރެން އެ އަޑު އިވޭ ދިމާއަށް ދިޔަ އިރު އަޑު އަންނަނީ ތަންކޮޅެއް އެކަހެރިކޮށް ވަކިން ހުރި ފަޅު ޢިމާރާތެއްގެ ތިރިންނެވެ. ގާތްކޮށްލި އިރު އެއްވެސް މީހަކު ފެންނާކަށް ނެތެވެ. ދެން ވަރަށް ޙައިރާންވެފައި ހުރެއްޖައީމެވެ. ކުއްލިއަކަށް ލަވައިގެ އަޑުކެނޑިއްޖެއެވެ. އޭތް.. އެ އަޑު އަހަންނަށް ގޮވައިލިއެވެ. އަހަރެން އެދިމާއަށް ބަލައިލި އިރު އެތާ އޮތީ ދޫ ނެރެގެން އޮތް ކަޅު ކުއްތާއެކެވެ. އެސޮރަށް އަހަރެން ހަމަ ފެނުމާއެކު މަށަކީ މިޞްރު މީހެއް ނޫންކަން ވިސްނިއްޖެއެވެ.

މާދަމާ

މިއަދު ލިޔާނެ އެއްޗަކާއި މެދުގައި އިއްޔެ ރޭ އަހަރެން ވިސްނީމެވެ. އިނގިލިތަކުން ގަލަމުގައި ހިފައިގެން ކުރިމަތީ ސާފު ހުދު ގަނޑެއް ބާއްވައިގެން، އެގަލަން ހިންގި ހިންގިހެން އެ ގަނޑުގައި ކަޅުކުލަޖެހެމުންދާނެ ކަން އަހަންނަށް އެނގުނެވެ. އެހެނަސް އެގަލަމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުވުމުގެ ކުރިން އޭގެ ދެލި ހަމަވާނީ ކަމެއް، ނުވަތަ އެ ގަލަން ބަނޑުވަތަށް ވެއްޓޭނީ ނޫންކަމެއް އަހަރެންކަށް ނޭނގެއެވެ. އަހަރެންގެ މިސިޓީ ފުރިހަމަކުރެވިދާނެ ކަމެއް، ނުވަތަ ޒަމާނުގެ ހުރަސްތަކުން ހުރަހެއް އެމަގަށް ކުރިމަތިވާނީ ނޫންކަމެއް ވެސް އަހަރެންނަކަށް ނޭނގެއެވެ.

ބަހެއް ދަސްވެ އަށަގަތުން

ބަހަކީ އިންސާނުންނަށް ލިބިފައިވާ އަގުބޮޑު ނިޢުމަތެކެވެ. މުވާޞަލާތުކުރުމުގެ ވަޞީލަތްތަކުން އެންމެ ބާރުގަދަ ވަޞީލަތްވެސް މެއެވެ. މިއީ ޙަޤީޤަތްކަމުގައިވިޔަސް މިމަތިވެރި ނިޢުމަތް އިންސާނުންގެ ކިބައިގައި އަށަގަންނަ މިންވަރާއި ދަސްވާގޮތް ތަފާތުކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ބަހެއް ލިބުނުކަމަށް ބެލެވޭ ވަކިކަންތައްތަކެއް ހުންނަކަމާ ދުނިޔޭގެ ތަފާތު އެތައް ބަހެއް މުވާޞަލާތުކުރުމަށް ބޭނުންކުރާއިރު، ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ޚާއްޞަ ބަހެއް ލިބިފައިވާކަމާ ދެވަނަ ބަހަކަށް ބޭނުންވެ އިންސާނާއަށް ޖެހެނީ އެކަމަށް މަސައްކަތްކުރާންކަން ހަނދާންކުރަންޖެހެއެވެ.

އިންސާނުންނާއި ޖަނަވާރުން މުވާޞަލާތުކުރުމުގައި ހުރި ތަފާތުތައް

އިންސާނުންނާއި ޖަނަވާރުން މުވާޞަލާތުކުރުމުގައި އެއްގޮތް ސިފަތަކެއް ހުރި ފަދައިން ތަފާތުތަކެއް ހުރިކަންވެސް ޤަބޫލުކުރަންޖެހެއެވެ. އަޑުލެއްވުމުގައެވެ. ޙަރަކާތްކުރުމުގައެވެ. ހަމައެހެންމެ މުވާޞަލާތު ކުރެވޭ މިންވަރާއި ކުރާމިންވަރުގައެވެ. އަދި އެފަދަ އަޑުތަކާއި ޙަރަކާތްތައް، ޒަމާނާއި ވަގުތު އަދި ޙާލަތާ ގުޅުވާލެވޭ ދަނޑިވަޅުތަކުގައެވެ.

އެންމެފުރަތަމަވެސް ޤަބޫލުކުރަންޖެހެނީ ޖަނަވާރުފަދަތަކެތި އަޑުލައްވައިގެންނާއި ޙަރަކާތުން އިންސާނުންފަދައިން މުވާޞަލާތު ކުރިނަމަވެސް ލިންގުއިސްޓުގެ ހަމަތަކަށް ބަލާއިރު އެއަށް ބަހޭ ނުކިޔޭކަމެވެ.

މުޖުރިމުކަލޭގެއާއި ފުލުހުންގެ ވެރިޔާ

އަދި ދެންނެވީމެވެ. މަނިކުފާނު ބޭނުން ގޮތެއް ހައްދަވާށެވެ. އޭނާއަކީ އަނިޔާލިބިފައިވާ މީހަކުކަމުގައި ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ނަމަ އޭނާއަކީ އެމީހެއްގެ ކިބައިން އަނިޔާ ދުރުކޮށްދިނުން އެންމެ އައުލާވެގެންވާ މީހާއެވެ. އޭނާއީ މުޖުރިމެއް ކަމުގައި ދެކެވަޑައިގަންނަވާނަމަ އޭނާގެ ކަނދުރާގެ ބަދަލަށް އަހަރެން     ގެ ކަނދުރާ މި އޮތީއެވެ. އަހަރެން ދިރިއުޅެ، އަމީރުލްމުއުމިނީންގެ ރުހުން ލިބި، މަނިކުފާނުގެ ފުލުހުންގެ ވެރިޔާކަމަށް ވުމަށް އަހަރެން ޤަތުލުވިޔަ ނުދީ ސަލާމަތްކޮށްދިނީ އޭނާއެވެ. އަހަރެން އަހަރެންގެ ދަރަނި އަދާކުރަނީއެވެ. އަހަރެން ސަލާމަތްކޮށްދިން ފަދައިން އަހަރެން އޭނާ ސަލާމަތްކޮށްދެނީއެވެ. އަހަރެން މިހުރީ ހުވަނދުލައި ތައްޔާރުވެގެން، ކަފުންވެސް ހިފައިގެން އައިހެވެ. ދަރީންނާއި އަހުލުވެރީންނަށް ވަދާޢުކިޔާފައި މަރާއި ކުރިމަތިލާން އައިހެވެ.